Antibiotikët janë një ndër zbulimet më të rëndësishme në historinë e mjekësisë. Ata na ndihmojnë të luftojmë infeksionet bakteriale si angina, infeksionet e veshit, të rrugëve urinare apo të mushkërive. Shumë njerëz kanë përdorur antibiotikë të paktën një herë në jetë dhe i konsiderojnë si një zgjidhje të shpejtë për t’u ndier më mirë.
Megjithatë, përdorimi i shpeshtë ose i gabuar i antibiotikëve mund të sjellë pasoja afatgjata për shëndetin. Këto efekte nuk ndihen menjëherë, por me kalimin e kohës mund të ndikojnë në mënyrën si trupi ynë funksionon dhe si reagon ndaj sëmundjeve të ardhshme. Është e rëndësishme të kuptojmë këto pasoja dhe të mësojmë si t’i përdorim antibiotikët me kujdes.
Çfarë janë antibiotikët dhe si veprojnë?
Antibiotikët janë barna që vrasin ose ndalojnë shumimin e baktereve në trup. Ato përdoren kur kemi infeksione bakteriale, por nuk funksionojnë për sëmundje të shkaktuara nga viruset, si gripi apo ftohja.
Kur i përdorim saktë, antibiotikët na ndihmojnë të shërohemi shpejt. Por nëse i marrim pa nevojë ose i përdorim për një kohë shumë të gjatë, trupi ynë mund të përballet me disa probleme serioze.
Si ndikon përdorimi i gjatë i antibiotikëve në organizëm?
Dëmtojnë “bakteret e mira” në zorrë
Në trupin tonë jetojnë miliona baktere të dobishme, veçanërisht në zorrë. Ato ndihmojnë në tretjen e ushqimit, përforcojnë sistemin imunitar dhe ruajnë ekuilibrin në organizëm.
- Përdorimi i zgjatur i antibiotikëve i vret edhe këto baktere të mira.
- Si pasojë, mund të kemi probleme si fryrje, diarre, kapsllëk ose ndjesi të vazhdueshme lodhjeje.
- Ekuilibri i prishur në zorrë mund të ndikojë edhe në gjendjen tonë emocionale.
Rrit rrezikun për rezistencë ndaj antibiotikëve
Kur antibiotikët përdoren shumë shpesh, bakteret fillojnë të përshtaten dhe bëhen më të forta.
- Kjo do të thotë se herën tjetër që kemi infeksion, antibiotiku nuk do të ketë më efekt.
- Infeksionet bëhen më të vështira për t’u trajtuar dhe mund të kërkojnë trajtime më të gjata e më të forta.
Shembull praktik: Nëse përdorim antibiotikë çdo herë që kemi dhimbje fyti, me kalimin e kohës, një infeksion i zakonshëm mund të mos shërohet më me barnat që përdorim zakonisht.
Mund të ndikojë në sistemin imunitar
Sistemi imunitar është mburoja jonë kundër sëmundjeve. Kur marrim shumë antibiotikë:
- Trupi mëson të “mbështetet” te barna dhe jo te forcat e veta.
- Mund të kemi më shumë ftohje, infeksione të përsëritura apo periudha të shpeshta sëmundjeje.
Lidhja me alergjitë dhe sëmundjet kronike
Studimet tregojnë se përdorimi i tepërt i antibiotikëve, sidomos në fëmijëri, mund të rrisë rrezikun për:
- Alergji të ndryshme si astma apo riniti alergjik
- Probleme me lëkurën si ekzemat
- Sëmundje kronike të zorrëve si sindroma e zorrës së irrituar
Si të përdorim antibiotikët me kujdes?
Për të shmangur efektet negative, është e rëndësishme të ndjekim disa këshilla praktike:
- Mos merrni antibiotikë pa recetë nga mjeku.
- Përfundojeni gjithmonë kurën, edhe nëse ndiheni më mirë.
- Mos përdorni antibiotikë që kanë mbetur nga një trajtim i mëparshëm.
- Mos i ndani me të tjerët, edhe nëse kanë simptoma të ngjashme.
Këshillë shtesë: Nëse keni dyshim nëse keni nevojë për antibiotik apo jo, flisni me një mjek. Ai mund të vlerësojë situatën dhe të japë udhëzimin e duhur.
A ndihmojnë probiotikët?
Po, probiotikët janë “baktere të mira” që mund të ndihmojnë zorrët të rikuperohen pas trajtimit me antibiotikë.
- Gjejini në kos natyral ose në suplemente (të cilat gjenden në farmaci).
- Konsumimi i tyre pas trajtimit me antibiotikë mund të zvogëlojë rrezikun për probleme me tretjen.
A ndikojnë në shëndetin mendor?
Po. Lidhja mes zorrëve dhe trurit është shumë e fortë. Kur ekuilibri i baktereve në zorrë prishet, disa persona mund të ndihen më të lodhur, më të stresuar ose me humor të ulët.
- Prandaj është e rëndësishme të ushqehemi shëndetshëm dhe të shmangim përdorimin e panevojshëm të antibiotikëve.