Paracetamoli është një nga ilaçet më të përdorura në botë për të lehtësuar dhimbjet dhe për të ulur temperaturën. Njerëzit e përdorin shpesh për dhimbje koke, dhimbje muskujsh, temperaturë apo dhimbje menstruale. Shitet pa recetë dhe është në dispozicion në shumë forma: tableta, shurup, apo supozitorë.
Edhe pse është një ilaç i sigurt nëse merret në dozën e duhur, paracetamoli nuk është pa rreziqe. Nëse përdoret në mënyrë të gabuar ose për periudha të gjata, mund të shkaktojë efekte anësore që duhet t’i njohim. Ky informacion është veçanërisht i rëndësishëm për familjet që e përdorin për fëmijët apo të moshuarit.
Më poshtë do të flasim për efektet anësore më të zakonshme dhe më serioze të paracetamolit, si dhe këshilla për ta përdorur me kujdes në jetën e përditshme.
Efektet e zakonshme të paracetamolit
Në shumicën e rasteve, paracetamoli tolerohet mirë nga trupi. Megjithatë, ndonjëherë mund të shfaqen efekte të lehta anësore.
Reagime të lehta
Këto janë disa nga reagimet që ndodhin rrallë, por që mund të ndodhin:
- Nauze ose të përziera
- Dhimbje barku të lehta
- Djegie ose shqetësim në stomak
- Humbje oreksi
Shumë prej këtyre efekteve zhduken vetvetiu dhe nuk kërkojnë ndërhyrje mjekësore.
Kur paracetamoli bëhet i rrezikshëm
Problemet shfaqen kryesisht kur paracetamoli përdoret në sasi të mëdha ose për një kohë të gjatë pa këshillim mjekësor.
Dëmtimi i mëlçisë
Një nga rreziqet më të mëdha është dëmtimi i mëlçisë. Mëlçia është organi që pastron trupin nga kimikatet, dhe paracetamoli në sasi të mëdha mund ta mbingarkojë.
Shenjat e dëmtimit të mëlçisë përfshijnë:
- Lodhje e pazakontë
- Zverdhje e lëkurës apo e syve
- Urinë e errët
- Nauze e fortë dhe e vazhdueshme
Nëse vëren ndonjë nga këto shenja pas marrjes së paracetamolit, duhet të konsultohesh menjëherë me një mjek.
Reaksione alergjike
Edhe pse shumë të rralla, disa persona mund të zhvillojnë alergji ndaj paracetamolit. Kjo mund të ndodhë që në dozën e parë.
Shenjat përfshijnë:
- Skuqje apo puçrra në lëkurë
- Kruarje
- Fryrje e fytyrës, buzëve apo gjuhës
- Vështirësi në frymëmarrje
Nëse ndodh ndonjë nga këto simptoma, kërko ndihmë urgjente.
Këshilla për përdorimin e sigurt
Përdorimi i kujdesshëm i paracetamolit është çelësi për të shmangur efektet e dëmshme.
Mos e tejkalo dozën ditore
- Për të rriturit, doza maksimale është zakonisht 4 gramë në ditë (rreth 8 tableta me nga 500 mg).
- Për fëmijët, doza varet nga pesha dhe mosha – gjithmonë lexo udhëzimet ose këshillohu me një mjek.
Mos e kombinoni me ilaçe të tjera që përmbajnë paracetamol
Shumë ilaçe kundër të ftohtit apo gripit përmbajnë gjithashtu paracetamol. Duke i kombinuar, rrezikon të kalosh dozën pa e kuptuar.
Konsulto mjekun nëse ke probleme me mëlçinë ose pi shpesh alkool
Personat që kanë sëmundje të mëlçisë ose konsumojnë rregullisht alkool janë më të rrezikuar. Në këto raste, mjeku mund të sugjerojë një dozë më të ulët ose një alternativë tjetër.
- Mbaje larg fëmijëve – edhe shurupi mund të jetë i rrezikshëm nëse merret shumë.
- Mos e përdor për më shumë se 3 ditë pa u këshilluar me mjekun.
- Kontrollo gjithmonë etiketat e barnave që përdor për të shmangur mbidozimin.